Era genomske selekcije je donela značajno ubrzanje genetskog napretka, međutim, u isto vreme dovela je do povećanja prosečnog nivoa koeficijenta inbridinga u populaciji holštajna.
Kako bi bolje razumeli o čemu se zapravo radi, moramo se osvrnuti na granice koje definišu nivoe srodstva u nekoj populaciji.
Koeficijent inbridinga do 3.15% – nizak nivo srodstva
Koeficijent inbridinga od 3.15% do 6.25% – srednje-nizak nivo srodstva
Koeficijent inbridinga od 6.25% do 12.5% – srednje-visok nivo srodstva
Koeficijent inbridinga preko 12.5% – visok nivo srodstva
Trenutni prosečan nivo koeficijenta inbridinga kod teladi rođene u Sjedinjenim Američkim Državama u 2019-oj godini je 8%, 2011-te godine prosek je bio 5.76%.
Međutim, prosečne vrednosti ne daju potpuno jasnu sliku. Pored povećanja prosečne vrednosti koeficijenta inbridinga došlo je do velike promene u distribuciji u roku od samo 7 godina.
76% Krava rodjenih 2011-te godine su bile u kategoriji od 3.15% do 6.25%, a 82% teladi rodjene u 2018 godini se nalaze u kategoriji od 6.25% do 12.5% – što znači da spadaju u kategoriju srednje visokog nivoa srodstva. Ovaj trend se nastavlja i predviđa se da će rast prosečne vrednosti biti i viši u godinama koje dolaze.
Ovo je posledica takmičenja firmi koje se bave selektiranjem bikova i proizvodnjom semena u tome ko će imati najbolje rangiranog bika po ukupnoj priplodnoj vrednosti (TPI, NM$) na tržištu. Ovo trku je prouzrokovala želja farmera da koriste samo najbolje rangirane bikove, bez obzira što su uglavnom svi najbolji selektirani iz istih familija. Većina relevantnih bikova čije se seme danas koriste u svetu su potomci dva bika iz 50-tih i 60-tih godina prošlog veka. Njihova imena su Round Oak Rag Apple Elevation i Pawnee Farm Arlinda Chief.
Selektiranje bikova i krava u bliskom srodstvu se i dalje nastavlja. Danas skoro da ne postoji bik u industriji VO koji u prve tri linije svoga pedigrea nema Mogul-a i Robust-a ili nekog od njihovih sinova ili ćerki.
Tačno je da su krave sve produktivnije i profitabilnije, međutim kako 1% koeficijenta inbridinga u proseku sa sobom nosi:
- 358 kg mleka manje u toku života plotkinje
- 8 dana duži servis period nakon prve laktacije
- 13 dana kraći Proizvodni Vek životinje
Kontrolisanje koeficijenta inbridinga u Vašem stadu postaje ozbiljan faktor koji utiče na profitabilnost Vaše farme. Pored toga, u Srbiji je situacija još složenija, država daje podsticaje po kravi, jedan od važnih uslova za dobijanje tih podsticaja je da životinja ne sme da pređe nivo od 7% koeficijenta inbridinga. Dakle kod nas se ekonomska šteta parenjem životinja u srodstvu (preko 7%) dodatno uvećava.
Rešenje je u planskom radu i korišćenju računarskih softvera za izradu selekcijskog plana i plana VO kao što je AltaGPS.
Sve počinje od tačne evidencije o poreklu, bez toga koji god softver da koristite nećete dobiti željene rezultate. Pored toga jako je važno da bikove birate na osnovu odabranih selekcijskih ciljeva, a ne po tome kako su rangirani po ukupnoj priplodnoj vrednosti. Selekcijski ciljevi su jedna od važnijih odluka za budućnost vase farme, nemojte da dozvolite da nakon tri i po godine investicije u genetiku ne budete zadovljni rezultatima. Više o tome kako određujemo selekcijske ciljeve možete pročitati OVDE.
Prosečan farmer pored svih obaveza i problema sa kojima se susreće tokom radnog dana teško nalazi vreme da se bavi selekcijom i genetikom. Stoga te odluke treba da prepusti stručnim konsultantima, ljudima kojima veruje i koji znaju više od njih o tome.
Nudeći izradu Selekcijskog plana i strategije sparivanja koje su prilagodjeni potrebama Vaše farme, SEMEX PK BB se profiliše kao siguran partner koji Vas vodi u korak sa svetom.
Vladan Ćirić